Powerhouse

موتورخانه به اتاق و یا بخش جداگانه ای از یک ساختمان گفته می‌شود که وظیفه نگهداری تجهیزات مکانیکی و الکترومکانیکی جهت گرمایش و سرمایش یک محیط مسکونی، اداری، صنعتی و … را به عهده دارد موتورخانه می‌گویند.

موتورخانه در اصل مهمترین قسمت سیستم گرمایش و سرمایش ساختمان بوده که عملکردی بسیار شبیه به قلب بدن موجودات زنده را دارا می باشد. همانگونه که قلب در واقع وظیفه پمپاژ خون در بدن را به عهده داشته و خون را با فشار و قدرت زیادی به تمام نقاط بدن می فرستد، موتورخانه نیز به عنوان قلب تاسیسات ساختمان، آب سرد یا گرم را که بستگی به فرایند سرمایش یا گرمایش ساختمان دارد مانند خون به تمام ترمینال های سرمایشی و گرمایشی در نظر گرفته شده برای یک ساختمان می فرستد.

در محیط‌های مسکونی کوچک برای راه اندازی موتور خانه یک اتاق کفایت می‌کند ولی در مکان‌هایی با متراژ بالا مانند بیمارستان‌ها، هتل‌ها، کارخانه‌ها و … از چند اتاق برای راه اندازی موتور خانه استفاده می‌کنند.
محل قرار گرفتن موتور خانه معمولا در اتاق‌های زیر زمینی و یا اتاق‌های که دور از محیط شما باشند بهتر است.

بعضی از تجهیزات موتورخانه عبارتند از: 

 دیگ بخار،

دیگ آب گرم،

منبع کویل دار،

سنسورها و گیج های کنترلی،

مبدل حرارتی یا هیتاکسچنجر،

لوله و اتصالات،شیرآلات،پمپ،چیلر جذبی،چیلر تراکمی،

سختی گیر

دلیل استفاده از موتورخانه

در طول تاریخ انسان برای ادامه حیات به چیزهای زیادی نیاز داشته که یکی از آن‌ها گرما و سرما است.
در فصل سرد زمستان همه منازل و مکان‌های دیگر که انسان‌ها آن جا وقت خود را سپری می‌کنند به گرما نیاز دارد که سال‌ها است با استفاده از موتور خانه این نیاز برطرف می‌شود.
البته راه حل‌های دیگری از جمله بخاری، شومینه و … هم وجود دارد که انسان‌ها مطابق سلیقه خود آن‌ها را انتخاب می‌کنند.
همچنین باید بدانید که موتور خانه علاوه بر تامین گرمای محیط شما آب گرم مورد نیاز شما را هم تامین می‌کند و همین امر باعث شده که طرفداران خود را داشته باشد.

انواع موتورخانه

درباره انواع موتورخانه باید بگویم که موتورخانه‌ها انواع مختلفی دارند از جمله موتور خانه‌های صنعتی، مسکونی، اداری، بیمارستانی، تجاری و … که مهم ترین آن‌ها صنعتی و مسکونی می‌باشد که برای شما توضیح داده خواهند شد.

موتورخانه صنعتی

موتورخانه‌های صنعتی به مکان بزرگتری نسبت به سایر موتورخانه‌ها نیاز دارند.
چرا که این نوع موتور خانه‌ها برای کارخانه‌ها و یا صنایع بزرگ به کار می‌روند و هم چنین تجهیزات این نوع موتورخانه‌ها بسیار بزرگ اند.
در عکس زیر یک موتورخانه صنعتی را مشاهده 

• موتورخانه مسکونی

موتورخانه‌های مسکونی اینگونه اند که معمولا برای گرمایش و سرمایش یک مجتمع راه اندازی می‌شوند و در صورتی که بخواهید برای یک واحد موتور خانه راه اندازی کنید هزینه زیادی دارد و بهتر است که از پکیج استفاده کنید.
موتور خانه‌های مسکونی معمولا در زیر زمین و یا یک اتاق جدا گانه از منزل شما راه اندازی می‌شود.

فواید موتورخانه

موتور خانه فواید زیادی نسبت به سایر سیستم‌های گرمایشی از جمله پکیج دارد البته باید این نکته را بدانید که معایبی هم دارد

عمر طولانی تر موتورخانه نسبت به پکیج و سایر سیستم‌های گرمایشی سرمایشی.

· از نظر هزینه راه اندازی یک موتور خانه برای ساکنین یک مجتمع مناسب تر از نصب پکیج برای هریک از واحدهای آن است.

· هزینه گاز کشی موتور خانه نسبت به پکیج کمتر است.

· هزینه تعمیر و سرویس موتورخانه نسبت به سایر سیستم‌های گرمایشی کمتر و مناسب تر است.
و …

موتورخانه چیست ؟

در پاسخ به سوال موتورخانه چیست می توان گفت که موتورخانه ساختمان مسکونی ، اداری ، تجاری و یا موتورخانه صنعتی ، یک اتاق یا فضایی از ساختمان است که برای استقرار تجهیزات و اجزای موتورخانه (تاسیسات مکانیکی و الکتریکی سرمایشی و گرمایشی) در نظر گرفته شده است. ابعاد اتاق یا فضای در نظر گرفته شده متناسب با ابعاد و بزرگی ساختمان یا صنایع مورد نظر است. در ساختمان ها و یا صنایع کوچک معمولا یک اتاق در طبقات پایین برای نصب تجهیزات موتورخانه کافی است ولی در ساختمان های بزرگ مسکونی ، اداری ، تجاری ، صنعتی و غیره اغلب چندین اتاق و یا یک یا چند طبقه از ساختمان برای نصب اجزای موتورخانه در نظر گرفته می شود.

مهمترین اجزای موتورخانه ساختمان و موتورخانه صنعتی

اجزای موتورخانه ساختمان ها و صنایع عبارتند از :

۱ . تجهیزات ایجاد کننده آب گرم و سرد

۱ . ۱ . بویلر ها یا همان دیگ های آبگرم یا بخار داغ با مشعل گازسوز (دستگاه های گرم کننده آب) با راندمانی بین ۷۸ تا ۸۶ درصد

۱ . ۲ . چیلر ها (دستگاه های سرد کننده آب)

۱ . ۳ . برج خنک کننده نصب شده در فضای آزاد مانند بام یا حیاط (در صورت استفاده از چیلر تراکمی آب خنک و یا چیلر جذبی)

نکته : چیلر تراکمی هوا خنک به برج خنک کننده نیازی ندارد.

۲ . تجهیزات ایجاد کننده آبگرم بهداشتی

مخازن تهیه آبگرم بهداشتی شامل مخزن دو جداره یا مخزن کویل دار (قابل آشامیدن و برای شستشو)

۳ . تجهیزات جانبی

۳ . ۱ . منبع انبساط

۳ . ۲ . فیلتر شنی و سختی گیر (مخزنی برای گرفتن املاح سخت موجود در آب و جلوگیری از انتقال آن به بویلر)

۳ . ۳ . تجهیزات الکتریکی و کنترل کننده (تابلو برق) مانند سنسورها، سوپاپ های الکتریکی، پردازشگر مرکزی، تنظیم کننده مقدار شعله در حال سوختن بویلر (متناسب با نیاز مصرف کننده) و سیستم کنترل عملکرد بهینه چیلر

۳ . ۴ . سایر تجهیزات موتورخانه ساختمان و یا صنایع شامل سوپاپ ها و لوله های فرعی ، عایق بندی ها ، پمپ آب آتشنشانی و …

۴ . تاسیسات منتقل کننده آب سرد و گرم به ساختمان

۴ . ۱ . پمپ های سیرکولاسیون آب گرم و سرد

۴ . ۲ . لوله ها ، کلکتورها و سوپاپ های (شیرهای) توزیع کننده اصلی

۵ . دستگاه های توزیع کننده هوای سرد و گرم در ساختمان

استفاده از تجهیزاتی مانند فن کویل ، شوفاژ (رادیاتور) ،هواساز و … برای توزیع هوای سرد و گرم در درون ساختمان (در اثر تبادل حرارت آب سرد و گرم با هوا در این تجهیزات) و یا ارسال آب سرد به تجهیزات صنعتی جهت خنک کاری تجهیزات در موتورخانه کارخانجات

در تصویر زیر نمونه ای ساده مهمترین اجزای موتورخانه ساختمان شامل چیلر ، بویلر ، منبع آبگرم بهداشتی و فن کویل های موجود در هر طبقه برای تهویه (سرمایش و گرمایش هوا) نشان داده شده است.

نکات مهم درباره موتورخانه صنعتی و ساختمانی :

معمولا تجهیزات و اجزای موتورخانه های بزرگ توسط یک مهندس یا تکنسین ساکن (مقیم) نگهداری می شوند.

امروزه اجزای اصلی و تجهیزات موتورخانه توسط سیستم های کنترلی مدرن، کنترل می شوند و در ارتباط با سایر سیستم های کنترلی ساختمان مانند سیستم کنترل روشنایی، تجهیزات ایمنی و … کار می کنند.

تجهیزات صرفا الکتریکی و الکترونیکی معمولا در موتورخانه نصب نمی شوند و برای آنها مکانی دیگر در نظر گرفته می شود.

مهمترین مسئله در طراحی موتورخانه ساختمان ها و صنایع، طراحی اصولی جهت رسیدن به راندمان حداکثری و در عین حال کاهش تجهیزات و پیچیدگی های آن است که این کار معمولا توسط نرم افزارهای مخصوص طراحی تجهیزات موتورخانه صنعتی و ساختمانی مانند Revit MEP و PDMS و … انجام می شود.

برای تهیه آبگرم بهداشتی قابل آشامیدن نیز از مبدل های حرارتی (منابع کویل دار) یا مخازن دو جداره و … استفاده می شود.

موتورخانه چگونه کار می کند ؟

در پاسخ به این سوال که موتورخانه چگونه کار می کند به طور کلی می توان گفت که دستگاه های چیلر تراکمی آب خنک و یا جذبی مستقر در آن، درجه حرارت آب ورودی به دستگاه را کاهش و دستگاه های بویلر یا همان دیگ آبگرم یا بخار داغ مجهز به مشعل گازسوز، درجه حرارت آب ورودی به دستگاه را افزایش می دهند. طرز کار موتورخانه به این شکل است که پمپ های آب، این آب سرد و گرم را با لوله کشی مرکزی و پس از گذراندن از شیرهای تنظیم کننده جریان آب، به قسمت های مختلف ساختمان جهت گرمایش و یا سرمایش هوای ساختمان (توسط شوفاژ، فن کویل، هواساز، سیستم‌ گرمایش از کف و …) و یا سردسازی تجهیزات صنعتی ارسال می کنند.

بعدا درباره تاسیسات موتورخانه مفصل توضیح داده می شود.